تئاتر باید به آسیب شناسی اجتماعی بپردازد

ابوالفضل بلغندر متولد ۱۳۶۷ و دارای مدرک کارشناسی بازیگری است. وی نویسنده نمایشنامه های، دلهره ی یک روز طولانی، یک دقیقه، اوتانازی، خیلی مردی و... کارگردان نمایش های چیزی شبیه آرامش، دور دنیا در ۸۰ روز، کشتمش همین امروز صبح ساعت ۱۱، من رو بیدار کن از این خواب جناب مکداف و...بازیگر نمایش های کابوس کشدار شادی، آرش، کاسه  شکسته نذری، باغ وحش شیشه ای و...است و در جشنواره های مختلف رتبه های متعدد در زمینه نویسندگی، کارگردانی، طراحی صحنه و بازیگری کسب کرده است. بلغندر هم اکنون نویسنده، طراح صحنه و بازیگردان نمایش سرگیجه های یک ذهن مقطع است.

صدیقه مشایخی، متولد ۱۳۶۲ قم لیسانس ادبیات نمایشی وی نویسندگی نمایش های روز دهم و یحیی در جلجتا، کارگردانی نمایش های مثل گربه و ماهی، کابوس کشدار شادی، سه گانه قتل و...بازیگر نمایش های اخیر مثل منظومه، زیر سایه خورشید، بیداری در خواب هزار من، هیس بگو سیب کلیک و...را برعهده داشته است و در جشنواره های مختلف جوایز بسیاری را کسب کرده است.

 با صدیقه مشایخی به عنوان کارگردان و ابوالفضل بلغندر نویسنده «سرگیجه های یک ذهن مقطع» به گفتگو نشستیم، در ادامه بخوانید.

مشایخی: کارگردان برهه ای از زندگی و جامعه را نشان می دهد که لحظاتی روی آن فوکوس می کند. ما در تئاتر آن لحظات فوکوس شده را نشان می دهیم، چیزی که در زندگی اتفاق می افتد و راحت از کنار آن می گذریم ولی برای من به عنوان کارگردان مهم است با به صحنه بردن این موضوع چه استدلالی دارم.

خلاصه ای از نمایش بفرمایید

مشایخی: بیمار مرد به علت از دست دادن همسر و مادر خود با خیال و آدم های خیالش صحبت و گفتگو می کند.این فرد از خودآگاه خود بریده و در ناخودآگاه خود زندگی می کند. بیمار تا جایی پیش می رود که به مرگ خودآگاه و در هم آمیزی ناخودآگاه می رسد طوری که متوجه نمی شود چه چیز واقعی و چه چیز غیر واقعی است.

چرا موضوع شیزوفرنی را انتخاب کردید؟

بلغندر: این نمایش هشداری برای بیماری های روانی است. با بروز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و پیشرفت تکنولوژی تنهایی انسان ها بیشتر شده و آنها بیشتر در انزوا فرو رفته اند. این بیماری آنقدر فراگیر شده که یک سوم مردم ایران و دو سوم مردم جهان با آن روبرو هستند.طوری که شیزوفرنی پدر بیماری های روانی شناخته شده است.

از بیماری شیزوفرنی بیشتر بگویید.

بلغندر: یک اختلال روانیست، این بیماری معمولا خود را به صورت توهم شنیداری، تکلم و تفکر آشفته نشان می دهد علائمی نظیر شنیدن صداهایی در سر یا اینکه کسی با ما حرف می زند و مارا راهنمایی می کند، داشتن دوست خیالی به صورت عمده و پررنگ از علائم اولیه است. دکتر کارل گوستاو یونگ می گوید هرگاه شما درختی را دیدید و قبل از آنکه به درخت فکر کنید به خاطره ای که از درخت دارید فکر کردید ناخودآگاه شما از خودآگاه شما جلوتر است و این ها علائم اولیه شیزوفرنی است که اگر جدی گرفته نشود ممکن است به پانیک، فوبیا یا ترس از خود و... ختم شود که در مجموع به بیماری شیزوفرنی خاتمه می یابد متاسفانه در حال حاضر ۳۵ میلیون نفر از مردم ایران دچار علائم اولیه هستند.

ایده کار و برنامه ریزی از کجا شروع شد؟

مشایخی: یکی از دوستان جوان که برایمان خیلی عزیز بود دچار بیماری حاد شیزوفرنی شد. برای اولین بار با این اتفاق مواجه شدیم به دلیل مهم بودن مساله خیلی تلاش کردیم بتوانیم مشکلش را حل کنیم. درمان این بیماری طولانی است علاوه بر اینکه فرد اذیت می شود اطرافیان بیشتر آسیب می بینند. کم کم این موضوع برایمان دغدغه شد اینکه چرا با وجود شیوع بیماری هیچ گونه آگاهی وجود ندارد، مشکلی که باعث مرگ تدریجی بیماران می شود.

تحقیق و نگارش نمایشنامه چه مدت زمان برد؟

بلغندر: از ۴ سال پیش و با الهام از زندگی دوستی که اشاره شد تحقیقات و مطالعات مقالات در این زمینه را آغاز کردیم. در طول این سال ها با دکتر نجم آبادی مشورت و همفکری شد، بیماران زیادی را از نزدیک دیدیم تااینکه نمایشنامه شکل گرفت و ۲ سال پیش مجددا نمایشنامه را بازنویسی کردم.

مشایخی: چندین بار منتظر فرصت برای شروع به کار بودیم ولی شرایط پیش نمی آمد به هر حال خداوند همراه ما بود و در نهایت بعداز ۲ ماه تمرین منتخب نوزدهمین جشنواره تئاتر استانی و جزو ۱۰ نمایش برگزیده و منتخب شدیم و منتظر برگزاری جشنواره در شهریور ماه هستیم.

چگونه به این موضوع رسیدید؟

بلغندر: این نمایشنامه بر اساس مشکلی است که با آن روبرو شدیم. در اصل برداشت از زندگی واقعی کسی است که دچار بیماری حاد شیزوفرنی شده بود و فکر می کرد لکه ی خون در خیابان به دنبال اوست تا او را از بین ببرد.

چرا نسبت به این بیماری دغدغه دارید؟

مشایخی: هنر تئاتر هنرِ فرهنگ سازی و جریان سازی است من به عنوان کارگردان نمی توانم اثری کوتاه مدت و صرفا جهت لذت برای تماشاگر آماده کنم. برای من آسیب شناسی در اولویت قرار دارد در نمایش های قبل مانند کابوس کشدار شادی به آسیب شناسی اعتیاد، نمایش مثل گربه و ماهی به آسیب شناسی جامعه زنان و خیانت پرداختم و این نکته که تماشاگر بیاندیشد چگونه می توان جلوی آسیب ها و مشکلات را گرفت برای من مهم است.

حرف آخر ...

مشایخی: امیدوارم این نمایش هشداری باشد برای تماشاگران تا مراقب باشند در بین خودشان و اطرافیان این بیماری تجربه نشود.

بلغندر: ما علائم و فاکتورها را به تماشاگر ارائه می دهیم امیدوارم هشدار را دریافت کنند تا بتوانند به راحتی با این مقوله برخورد کنند.