در حال بارگذاری ...
نویسنده و کارگردان نمایش «باطل السحر»:

قم می‌تواند پایگاهی جدی برای هنر اصیل اسلامی ایرانی باشد

چند روزی از اجرای نمایش «باطل السحر» به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا شاه مردی در تالار شهید آوینی می گذرد. نمایشی از گروه تئاتر طراوت ۹۰ دقیقه و با ۱۲ پرسوناژ که موفق شد به بخش مسابقه دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی راه پیدا کند.

محمد رضا شاه مردی نگارش ۲۷ نمایشنامه و کارگردانی ۱۳ نمایشنامه (یک شب گمشده، پهلوون گردون، قصه آژاکس، من ساره ام، بنام حسین، قصه ای از سرزمین مهربونی، سُرمه، تاریک خانه درد، امیرکبیر، بگو حرام، باطل السحر و...) همچنین حضور در جشنواره بین المللی تئاتر فجر با نمایش امیرکبیر در سال ۹۱، دریافت جایزه از رئیس جمهور به عنوان جوان برتر ایران در عرصه هنر در سال ۱۳۹۱ و دریافت بیش از ۵۰ جایزه نویسندگی و کارگردانی را در کارنامه هنری خود دارد. نویسنده و کارگردان باطل السحر در این گفتگو بیان کرد تاریخ همیشه پر از درس هایی عمیق و پیچیده برای انسانهاست که غفلت از آن می تواند سرنوشت ملت ها را دچار بحران و سرگشتگی و شکست کند. محمدرضا شاه مردی با پرداختن به این موضوع، این نمایش را از جشنواره تئاتر کریمه به جشنواره سراسری رضوی رساند.گفت و گویی با محمدرضا شاه مردی انجام دادیم که نظر شما را بدان جلب می‌کنیم.

امیر کبیر، بگو حرام و حالا باطل السحر، علت پرداختن به این بخش از تاریخ در اکثر نمایشنامه های شما چیست؟

تاریخ دویست سال اخیر ما پر از اتفاقاتی است که پرداختن به آنها برای مخاطب جذاب و دوست داشتنی خواهد بود، من در سال های اخیر تلاش کرده ام تا ضمن پرداختن به موضوعات تاریخی، نگاهی متفاوت به بسیاری از مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه امروز داشته باشم، همچنین تلاش کرده ام تا بهره مندی از ظرفیت های ویژه و منحصر به فرد نمایش ها، آئین ها و رسوم اصیل ایرانی از غرب زدگی در محتوا و فرم پرهیز کرده و شکلی متفاوت از تئاتر آئینی سنتی را تجربه کنم، گونه ای که در آن نشانه ها و ظرفیت های آئینی سنتی، در کنار قصه ها و فضاهایی تاریخی، با رویکردی دغدغه مند به مسائل امروزی و با شکلی فرمالیستی به روی صحنه ببرم و برای نیل به این هدف مطالعات و تمرین های بسیاری داشته ام و نمی توانم منکر این موضوع شوم که در فرم و تکنیک و نوع نگارش تحت تاثیر هنرمندان و اساتید خوبی چون دکتر نغمه ثمینی، حسین کیانی و خیرالله تقیانی پور هستم.

 

چه مدت نوشتن نمایشنامه طول کشید؟

مطالعه و تحقیق و پژوهش در مورد ایده ای که در ذهنم شکل گرفته بود از بهمن ۹۴ آغاز شد و پس از دوماه در فروردین ۹۵ اولین اقدامات برای نگارش نمایش نامه را صورت دادم و اولین نسخه این اثر مرداد ۹۵ به دوستان، همکاران و بازیگرانم ارائه شد اما با مشاوره اساتید برجسته و با نظرات بسیار مفید شورای نظارت بر تئاتر قم این اثر طی مدت هشت ماه بیش از ۵ بار بازنویسی شد و در نهایت خرداد ماه سال جاری در جشنواره کریمه برای اولین بار روی صحنه رفت که باز پس از مشورت با برخی از اساتید و صاحب نظران این اثر برای بار چندم بازنویسی شد و حالا آماده اجرای عمومی شده است؛ خدا را شکر متن این اثر هم در هجدهمین جشنواره بین المللی آئینی سنتی و هم در دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی مورد اقبال قرار گرفته است.

 

تمرینات باطل السحر از چه زمانی آغاز شد؟

تمرینات این کار از تیرماه سال قبل شروع شد و طی یک سال، بارها تمرین این کار تعطیل شد، بارها بازیگران این کار تغییر کرد، حتی نقش هایی در متن اولیه بودند که بعدها بطور کلی حذف شدند، اما در نهایت حدود ۶ ماه حداقل روزی ۵ ساعت تمرین مفید داشتیم و روزهای سخت اما شیرینی را سپری کردیم، طبیعی است که این ویژگی ها تمرین را بسیار بسیار سخت می کرد، اول بحث تاریخی بودن آن بود، بازیگران با برهه تاریخی مدنظر من باید آشنا می شدند، باید با شخصیت های تاریخی که قرار بود نقش آنها را بازی کنند آشنا می شدند، از همه این موارد مهم تر زبان پیچیده و متافوت اثر بود که کار را برای بازیگر سخت می کرد، این اثر هیچ دکور خاص کاربردی نداشت و این هم از موارد سخت این کار طی تمرین بود و به دلیل فرم و شکل اجرایی که من در ذهنم داشتم اصرار بر این موضوع داشتم، تعداد بازیگران این کار زیاد بود، تغییرات متن بسیار زیاد بود و همه این ها بر سختی های تمرینات این کار می افزود.

 

استقبال تماشاگران چطور بود؟

خدا را شکر خوب بود البته با همراهی و همکاری بسیاری از دوستان جذب مخاطب خوبی داشتیم.

 

اوضاع گیشه در استان قم چگونه است؟

واقعیت این است که قاطبه مردم قم با تئاتر بیگانه مانده اند، یک میلیون و دویست هزارنفر جمعیت قم است اما مخاطبان تئاتر شاید به ۵ هزار نفر بطور ثابت نرسیده باشد که این دلایل متعددی دارد، هنرمندان تئاتر بیلبوردهای ثابت تبلیغاتی ندارند، امکان پخش تیزر تلویزیونی ندارند، از همه این موارد اثرگذارتر آن است که ما اجرای ثابت تئاتر در محلی ثابت در قم نداریم، در واقع جایی در قم نیست که مردم بدانند تمام ۳۶۵ روز سال بطور مداوم در آن تئاتر اجرای می شود، وقتی چنین مکانی وجود ندارد، وقتی تولیدات و اجراهای تئاتر مستمر و مداوم نیست طبیعی است تبلیغات برای هر نمایشی که به روی صحنه می رود باید از صفر شروع شود.

 

نقش مدیرانِ استان در حمایت از یک نمایش به چه شکل است؟

به لطف خدا در حال حاضر در راس استان استاندار توانمند و جوان باور و هنردوستی نظیر جناب آقای مهندس سید مهدی صادقی وجود دارد که آزاداندیشانه در پی ارتقای هنر در استان بوده و بنده شخصا بارها و در ملاقات های متعددی که با ایشان داشته ام این موضوع را لمس و درک کرده ام، همچنین تدابیر و تصمیمات مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی که خود هنرمند و اهل ادب و شعر است زمینه ساز اتفاقات خوبی در تئاتر استان شده و اعتقاد دارم اگر تنگ نظری ها و نگاه های خصمانه به هنر نباشد به زودی اتفاقات خوبی در عرصه هنر به ویژه هنر اسلامی ایرانی از قم بطور گسترده نشر و ترویج خواهد یافت، هنرمندان قم با شرافت و عشق به اسلام و با دغدغه مسائل فرهنگی و اجتماعی در حال کار و تلاش بی هیچ چشم داشتی هستند و انتظار می رود همه اقشار موثر در جامعه به این درک برسند و کمک کنند تا قم پایگاهی جدی برای هنر اصیل اسلامی ایرانی در همه رشته ها و تخصص ها باشد.

 

 شرایط و امکانات سالن های نمایشی موجود در استان راضی کننده است؟

شرایط و امکانات تئاتر قم در حال رشد است ولی تا نقطه مطلوب فاصله بسیار زیادی داریم، افتتاح تالار مرکزی شاید بتواند بخشی از دغدغه های تئاتر قم را مرتفع کند اما در حال حاضر ایرادات بزرگی دارد، این تالار بزرگ هیچ سالن پلاتوی مجهزی چه برای تمرین و چه برای اجرا ندارد در حالی که در حاضر بیشتر سالن های کشور بصورت بلک باکس ساخته می شود این تالار دارای سه سالن به شکل استیج و دایره ای ست که خود آنها با چالش هایی نظیر اینکه وقتی ما یک سالن بسیار بزرگ و با گنجایش ۴۵۰ نفر حداقل باید تئاتری در آن تولید شود که خود آن تئاتر حدود ۱۵۰ میلیون تومانی هزینه خواهد داشت! هزینه آن از کجا تامین خواهد شد؟ سالی چند تئاتر بزرگ در حد سالن اصلی تالار مرکزی در قم تولید خواهد شد؟ آیا باز هم به تالار همایش و برنامه های متفرقه تبدیل خواهد شد؟ اساسا زیر ساخت های تبلیغاتی برای تئاتری که باید هر شب ۴۵۰ نفر مخاطب را به سالن بکشاند در قم داریم ؟سالن دیگری که در مجموعه تالار شهر به شکل دایره ای ساخته شده در سال چند روز می تواند میزبان تئاتر باشد؟چقدر هنرمندان قمی به تولید تئاتر در شکل میدانی راغب هستند؟ به نظر می رسد هیئتی از متخصصان، نمایندگان گروه های نمایشی و اساتید و فعالان تئاتری باید ساعت ها بنشینند و گفتگو کنند و در خصوص این مسائل اساسی به راه حل برسند، مشکل بزرگ ما در تئاتر قم عدم وجود همین گفتگوهاست.

 

 از تولیدات آینده گروه طراوت بگویید؟

نمایشی به عنوان "سادات" ویژه زندگی و شهادت شهید مدافع حرم سعید سامانلو در دست نگارش داریم که انشالله هفته دفاع مقدس در قم روی صحنه خواهد رفت.

 

آیا نمایشنامه های شما تا به حال به چاپ رسیده؟

خیر، البته چاپ نمایشنامه های  هنرمندان جوانی مثل من نیاز به اعتماد و حمایت مسئولان دارد که متاسفانه تاکنون برای من اتفاق نیفتاده است.

 

جشنواره ها در شکل گیری نمایش و به ثمر نشستن آن نقش دارند؟

اگر جشنواره ها به یک روال منطقی و با هدف تولید برای اجرای عمومی برگزار شوند بسیار مفید و موثر خواهند بود اما اگر فقط جنبه یک گردهمایی هنری داشته باشد بسیار آسیب رسان نیز می شود.

حرف آخر

از جناب آقای دلیر رئیس محترم اداره امور هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، از جناب نوبخت عزیز رئیس انجمن هنرهای نمایشی، از اساتید عزیزم از دو زحمتکش تئاتر قم خانم صدرپور، آقای صادق و همچنین از همه عوامل و اعضای گروهم که با صبر شکیبایی به تجربه کردن، به تئاتر کار کردن و به دور هم بودنمان احترام می گذارند؛ صمیمانه سپاسگذارم و آرزو می کنم روزی در قم همه به هم تماشای تئاتر را پیشنهاد کنند.




نظرات کاربران