جشنواره؛ جایگاهی برای تبادل تجربه و ارتباط و تعامل بین هنرمندان
حسین فداییحسین: جشنوارهها قرار است محل عرضه آثاری باشند که در بازه زمانی مشخصی تولید و اجرا شدهاند و در طول برگزاری جشنواره به اجرا درمیآیند تا هم برآیندی از آثار تولید و اجرا شده را پیش چشم مخاطبان به تماشا بگذارند و هم عرصهای باشند برای تبادل تجربه و ارتباط و تعامل بین هنرمندان.
«بیست و سومین جشنواره تئاتر استانی قم» نیز با این هدف، در روزهای ۷ تا ۱۰ آذرماه سال جاری برگزار شد و در مراسم اختتامیه از آثار و هنرمندان برگزیده تقدیر به عمل آمد. هشت اثری که در طول روزهای جشنواره اجرا شدند از تنوع در جنبههای مختلف برخوردار بودند.
بهطور مثال، هنرمندان شرکتکننده، خانمها و آقایانی از نسلهای مختلف فعالان تئاتر را تشکیل میدادند؛ از نوجوانان و هنرجویان نوچهره گرفته تا پیشکسوتان استخوان خردکرده، هرچند جوانان صاحبتجربه دراینبین، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده بودند.
نمایشنامههای شرکتکننده در جشنواره بهجز یک عنوان، همه توسط نویسندگان بومی نوشته شده بودند که این جای تقدیر و مباهات دارد. این نمایشنامهها نیز از لحاظ محتوا و مضمون و همینطور فضا و زمان رویداد دارای تنوع بودند. از موضوع جنگ و تبعات آن گرفته تا اقتباس از آثار کلاسیک ادبیات نمایشی و از مضامین اجتماعی تا موضوعات فلسفی و یا تاریخی. از لحاظ زمان رویداد نمایشنامهها، برخی آثار به مقطع زمانی خاصی اشاره داشتند و برخی فرازمانی بودند. مکان رویدادها نیز برخی رئالیستی و زمینی و برخی فرازمینی بودند.
تنوع در زبان ارتباطی (دیالوگ) بین شخصیتها نیز جالب به نظر میرسید؛ از زبان روزمره و امروزی گرفته تا زبان رسمی و پیراسته و حتی زبان بدن و نمایش صامت. ساختار متن و شیوه اجرا نیز چشمگیر بود. در آثار شرکتکننده هم شاهد نمایشهای رئالیستی بودیم، هم فانتزی، هم سوررئال و هم رئالیسم جادویی و... تنوع در طراحی صحنهها، لباسها و وسایل صحنه نیز جای تأمل داشت. صحنههایی که در نهایت واقعگرایی طراحی شده بود و صحنههایی که ناکجاآباد را به ذهن میآورد و صحنههایی که دنیایی دیگر را به تصویر میکشید. از سوی دیگر در طراحی و ساخت صحنهها گاه شاهد صحنههای عظیم و باشکوه بودیم و گاه صحنههای مینیمال و استیلیزه. در طراحی لباسها هرچند بیشتر به انتخاب لباس بسنده شده بود اما نمایشهایی هم بود که لباسهای آن بهطور کامل طراحی و دوختهشده بودند.
موسیقی انتخابی و ساختهشده و همینطور موسیقیهای ضبطشده و زنده نیز از تنوع در تهیه و پخش موسیقی نمایشها حکایت داشت؛ و همین تنوع در گریمهای پرکار و جزئینگر یا ساده و مختصر خودنمایی میکرد.
اینهمه تنوع اگرچه بدون برنامهریزی قبلی اتفاق افتاده بود اما از گرایشهای مختلف و سلیقههای گوناگون هنرمندان به کار نمایشی حکایت میکرد.